1999 depremleri yapı üretim sürecinde köklü değişikliğe gidilmesinin ertelenemez bir zorunluluk olduğunu açığa çıkarmıştır. Mühendislik eğitimi ne yazık ki, daha çok politik nedenlerle açılan üniversitelerde, liseden bozma binalarda, hocasız, laboratuvar olmaksızın verilmekte, her yıl pek çok genç meslektaşımız yetersiz bilgi ve uygulama eksiklikleriyle iş hayatına atılmaktadır. Pek çok projede ve uygulamada, mühendis imzası bir formaliteyi yerine getirmek gibi algılanmakta, "imzacılık" teşvik edilmektedir. Proje hazırlanmasından iş bitimine kadar olan süreç neredeyse tamamen denetim dışıdır. Sağlıksız, güvenlikten yoksun binalar üretilmekte, hatalı hazırlanan projeler ve eksik yürütülen işler, aksak uygulamalar denetlenmemektedir. Bütün bu işlerde mühendislerin imzasının olduğu, sorumluluk taşıdığı gerçeği de unutulmamalıdır.

Odamız bütün bu olumsuzlukları ortadan kaldırmak için, meslektaşların eğitimi ve serbest çalışan mühendislerin denetimi doğrultusundaki uygulamalara başlamış, meslek alanımızın toplumsal sorumlulukla harmanlanarak düzenlenmesi çalışmalarına ağırlık vermiştir.

27.01.1954 tarihli ve 6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanununun 39 uncu maddesine dayanarak hazırlanan, TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Serbest İnşaat Mühendisliği Hizmetleri Uygulama, Tescil, Denetim ve Belgelendirme Yönetmeliği (SİM Yönetmeliği) 30.10.2005 tarih ve 25981 sayılı resmi gazetede yayımlanarak 01.01.2006 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Bu Yönetmeliğin amacı, serbest çalışan ve inşaat mühendisliği hizmetleri üreten kişi ve kuruluşların mesleki etkinliklerinin gelişmesini, üretilen hizmetlerin İnşaat Mühendisleri Odası ilkeleri ile ülkemizde geçerli diğer standartlara uygunluğunu, meslek içi haksız rekabetin önlenmesini, mesleki deneyim ve yeterliklerin arttırılmasını, ülkemizin inşaat mühendisliği alanındaki bilimsel, teknik kapasitesinin tespitini ve güncellenmesini, mesleki değerlendirmeye esas sicillerin tutulmasını ve bu konuların denetim altına alınmasını sağlamak amacıyla yapılacak belgelendirme ve denetimlerin usul ve esaslarını düzenlemektir.

Bu Yönetmelik, serbest çalışan ve inşaat mühendisliği hizmetleri üreten kişi ve kuruluşların hizmetlerinin belirlenmesi, bu hizmetlere ilişkin kayıtların tutulması ve belge düzenlenmesi, verilen belgelerin yenilenmesi ile serbest inşaat mühendisliği hizmetlerinin denetimine ilişkin hususları kapsar.

Serbest İnşaat Mühendisi (SİM): Serbest inşaat mühendislik hizmetlerinden birini veya birkaçını ücreti karşılığında, kendi hesabına veya kamu kurum ve kuruluşları dışında bir gerçek ya da tüzel kişi hesabına ücretli veya ortak bir bağlantı içinde yapan inşaat mühendisini ifade eder.

Serbest İnşaat Mühendisliği Uzmanlık Alanları ve Hizmetleri: 

Serbest inşaat mühendisliği uzmanlık alanları;

a. Yapı uzmanlık alanı;

1. Betonarme yerüstü ve yer altı yapılar,
2. Çelik ve ahşap yapılar,
3. Prefabrik yapılar.

b. Geoteknik uzmanlık alanı;

1. Zemin etüt raporları,
2. Zemin iyileştirmeleri.

c. Ulaştırma uzmanlık alanı;

1. Karayolları,
2. Demiryolları,
3. Metro ve hafif raylı sistemler,
4. Trafik düzenlemeleri.

ç. Hidrolik ve su kaynakları uzmanlık alanı;

1. Barajlar,
2. Akarsu iyileştirme ve göletler,
3. Sulama ve kurutma sistemleri,
4. İçme suyu ve kanalizasyon sistemleri,
5. Boru hatları.

d. Kıyı liman uzmanlık alanı;

1. Dalgakıran, limanlar ve iskeleler,
2. Deniz deşarj sistemleri,
3. Sahil tahkimatı.

e. Yapım yönetimi ve yapı işletmesi uzmanlık alanı;

1. İnşaat yönetimi,
2. İş güvenliği.

f. Yapı malzemeleri uzmanlık alanı.

Serbest inşaat mühendisliği hizmetleri;

a. Etüt-proje ve danışmanlık hizmetleri;

1. Etüt ve fizibilite hizmetleri,
2. Planlama hizmetleri,
3. Projelendirme hizmetleri,
4. Araştırma ve geliştirme hizmetleri,
5. Keşif-şartname-ihale dosyası düzenleme hizmetleri,
6. Hakediş ve kesin hesap hizmetleri,
7. Mesleki kontrollük hizmetleri,
8. Çevresel etki değerlendirme hizmetleri.

b. Yapım hizmetleri;

1. Yapım yöneticiliği,
2. Şantiye yöneticiliği,
3. İş güvenliği yöneticiliği,
4. Saha yöneticiliği.

c. Denetim hizmetleri;

1. Yapı denetim mühendisliği hizmetleri,
2. Teknik uygulama sorumluluk hizmetleri.

ç. Laboratuvar hizmetleri;

1. Yapı malzeme laboratuvarı,
2. Zemin mekaniği laboratuvarı.

SİM belgeli inşaat mühendislerinin sorumlulukları;

a. Serbest inşaat mühendisliği hizmetlerinin yürütülmesi sırasında, standartlar, fen, sanat ve sağlık kuralları ile ilgili bütün mevzuat hükümlerine uymak,

b. Serbest inşaat mühendisliği hizmetlerinin yürütülmesi sırasında, mesleki esaslar ile ülke ve toplum yararlarını gözetmek,

c. Oda tarafından düzenlenen meslek içi eğitim faaliyetlerine katılmak,

ç. Meslek şeref ve haysiyetine uygun davranmak,

d. Meslek mensupları arasında haksız rekabete neden olacak davranışlarda bulunmamak.

1. SİM Başvuru Formu,
2. Kişisel Bilgi Formu,
3. Mesleki Faaliyet Formu,
4. Mesleki Etkinlik Formu,
5. Meslek İçi Eğitim Formu,
6. Noter Onaylı İmza Beyannamesi,
7. Başvuru Sahibinin Özgeçmişi,
8.  SİM Başvuru Ücreti Tahsilat Makbuzu.

1- SİM BAŞVURU FORMU:

• İletişim bilgilerinin, uzmanlık alanlarının, ad-soyad ve ıslak imzanızın bulunduğu formdur. Islak imzanın bulunmadığı SİM Başvuru Dosyaları onaylanamaz.
•  "YAPI" uzmanlık alanı dışında bir uzmanlık alanı isteniyorsa; "GEOTEKNİK" için, 25.05.2009 tarih ve OB.03815 sayılı genelge çerçevesinde işlem yapılır. "ULAŞTIRMA", "HİDROLİK VE SU KAYNAKLARI", "KIYI LİMAN", "YAPIM YÖNETİMİ VE YAPI İŞLETMESİ", "YAPI MALZEMELERİ" uzmanlık alanlarından biri veya birkaçı isteniyorsa, istenen uzmanlık alanında mesleki faaliyet yürüttüğünüzü gösterir belgelerin de (İş Bitirme, Hakediş..) başvuru dosyası ekinde yer alması gerekmektedir.

2- SİM KİŞİSEL BİLGİ FORMU(SİM Başvuru – Ek Form 1):    

• Eğitim, lisan, kullanabildiğiniz bilgisayar programı bilgilerinin ve diğer uğraş alanlarının belirtildiği formdur. SİM Başvuru Dosyası içerisinde mutlaka yer almalıdır.

3- SİM MESLEKİ FAALİYET FORMU(SİM Başvuru Ek Form 2):

• Son 10 yıl içerisinde gerçekleştirdiğiniz işlerin; adları, uzmanlık kodları, hizmet kodları ve başlangıç-bitiş tarihleri ile birlikte yer aldığı formdur.
• ‘‘Yapı`` uzmanlık alanı dışında bir uzmanlık alanını kapsayan işler gerçekleştirilmiş ise, çalışılan firmalardan referans yazıları ve yapılan işlerin iş bitirme belgelerinin de SİM Başvuru Dosyası` nda yer alması uygun olur. Uzmanlık alanları bu belgeler çerçevesinde belirlenmektedir.
• Yapılan işlerin listelenmesinde; nitelikli projeler öncelikli sıralanmalıdır. Uzmanlık kodu aynı olan işlerin arka arkaya sıralanması yerine, birkaç satırda özetlenmesi uygundur.

4- SİM MESLEKİ ETKİNLİK FORMU(SİM Başvuru Ek Form 3):

• Varsa, yayınlanan makale, yazı ve kitapların, mesleki eğitim amaçlı İMO bünyesinde verdiğiniz kurs ve seminerlerin, İMO` nca özel görevlendirme yoluyla yaptığınız bilirkişiliklerin; tarih, sayı, süre, yayınlanan kuruluş ve isimleriyle birlikte belirtildiği formdur.

5- SİM MESLEK İÇİ EĞİTİM FORMU(SİM Başvuru Ek Form 4):

• Katıldığınız kurs, seminer, sınav, sempozyum, kongre ve konferansların belirtildiği formdur.
• Meslek örgütümüzün yapmış olduğu eğitimlerin dışında, katılmış olduğunuz diğer mesleki eğitimler de (Katılım Belgeleri de eklenerek) forma yazılmalıdır.

6- İMZA BEYANNAMESİ:

• SİM Başvuru Formu` nda bulunan ıslak imzanızla karşılaştırılmak üzere ve SİM Başvurusunun resmiyet kazanması için istenmiş, noter onaylı imza beyannamesidir. Varsa, İmza Sirküsü de geçerlidir, bu durumda, ayrıca imza beyannamesi aranmaz.

7- BAŞVURU SAHİBİNİN ÖZGEÇMİŞİ:

• Mesleğiniz ile ilgili yapmış olduğunuz çalışmaları özetler bir özgeçmiş raporudur. Başvuru dosyasında bulunması, sicil bilgilerinizin güncelliği için gereklidir.

8- SİM BELGESİ TESCİL HARCI MAKBUZU:

• SİM Başvurusu yaparken ödediğiniz ve miktarı her yıl Oda Yönetim Kurulu`nca belirlenen, SİM Belgesi Tescil Harcı karşılığında kesilen makbuzdur.

Hatırlatma: SİM Belgeniz ilk veriliş tarihinden itibaren iki yıl geçerlidir. Daha önceden Oda kayıtlarımızda SİM Belgeniz mevcut ise ve SİM durumunuzun pasif hale gelmesinin üzerinden 2 sene geçmiş ise mevcut SİM` iniz artık hükümsüz hale gelmiştir. Bu durumda SİM hiç yokmuş gibi yeni başvuru yapmak zorundasınız. Ve ilk SİM başvuru koşullarında gerekli tüm belgeleri tamamlamanız gerekmektedir.

1. SİM Yenileme Başvuru Formu,
2. SİM Yenileme Kişisel Bilgi Formu,
3. SİM Yenileme Mesleki Faaliyet Formu,
4. SİM Yenileme Mesleki Etkinlik Formu,
5. SİM Yenileme Meslek İçi Eğitim Formu,
6. SİM Yenileme Başvuru Ücreti Tahsilat Makbuzu.

1- SİM YENİLEME BAŞVURU FORMU:

• İletişim bilgilerinin, uzmanlık alanlarının yer aldığı ve ıslak imzanızın bulunması gereken formdur. SİM Yenileme Başvuru formunda; SİM sicil numarası üzerinden işlem gördüğü için, üye bilgilerinin güncellemesi mutlaka yapılmalıdır.
• "YAPI" uzmanlık alanı dışında bir uzmanlık alanı isteniyorsa; "GEOTEKNİK" için, 25.05.2009 tarih ve OB.03815 sayılı genelge çerçevesinde işlem yapılır. "ULAŞTIRMA", "HİDROLİK VE SU KAYNAKLARI", "KIYI LİMAN", "YAPIM YÖNETİMİ VE YAPI İŞLETMESİ", "YAPI MALZEMELERİ" uzmanlık alanlarından biri veya birkaçı isteniyorsa, istenen uzmanlık alanında mesleki faaliyet yürüttüğünüzü gösterir belgelerin de (İş Bitirme, Hakediş..) başvuru dosyası eki olarak verilmesi gerekmektedir.

2- SİM YENİLEME KİŞİSEL BİLGİ FORMU         

• Eğitim, lisan, kullanabildiğiniz bilgisayar programı bilgilerinin ve diğer uğraş alanlarının belirtildiği formdur. Süreç içerisinde mesleki bilgilerinizde meydana gelen değişiklikleri güncelleyebilmek için, SİM Yenileme Başvuru Dosyası içerisinde yer almalıdır.

3- SİM YENİLEME MESLEKİ FAALİYET FORMU

• Son iki yıl içerisinde gerçekleştirdiğiniz işlerin; adları, uzmanlık kodları, hizmet kodları ve başlangıç-bitiş tarihleri ile birlikte yer aldığı formdur.
• ‘‘Yapı`` uzmanlık alanı dışında bir uzmanlık alanını kapsayan işler gerçekleştirilmiş ise, çalışılan firmalardan referans yazıları ve yapılan işlerin iş bitirme belgelerinin de SİM Yenileme Başvuru Dosyası`nda yer alması uygun olur. SİM Belgesine yazılabilecek uzmanlık alanları bu belgeler çerçevesinde belirlenecektir.
• Yapılan işlerin listelenmesinde; nitelikli projeler öncelikli sıralanmalıdır. Uzmanlık kodu aynı olan işlerin arka arkaya sıralanması yerine, birkaç satırda özetlenmesi uygundur.

4- SİM YENİLEME MESLEKİ ETKİNLİK FORMU(SİM Yenileme Ek Form 3):

• Varsa, yayınlanan makale, yazı ve kitaplarınızın, mesleki eğitim amaçlı İMO bünyesinde verdiğiniz kurs ve seminerlerin, İMO` nca özel görevlendirme yoluyla yaptığınız bilirkişiliklerin; tarih, sayı, süre, yayınlanan kuruluş ve isimleriyle birlikte belirtildiği formdur.

5- SİM YENİLEME MESLEK İÇİ EĞİTİM FORMU(SİM Yenileme Ek Form 4):

• Katıldığınız kurs, seminer, sınav, sempozyum, kongre ve konferansların belirtildiği formdur.
• Meslek örgütümüzün yapmış olduğu eğitimlerin dışında, katılmış olduğunuz diğer mesleki eğitimler de (Katılım Belgeleri de eklenerek) forma yazılmalıdır.

6- SİM YENİLEME BAŞVURU MAKBUZU:

SİM Belgesinin Yenilenmesi için yenileme ücreti olarak yapılan tahsilât miktarının, sicil numaranızın ve ad/soyadınızın yazılı olduğu makbuzdur. SİM Başvurusu yapmış olduğunuz birimimizce oluşturulur.

SİM Başvuru formunda neden ıslak imza bulunmalıdır?

SİM Başvuru formları eksiksiz doldurulduğu halde, genelde başvuru formunda bulunması gereken ıslak imza unutulmaktadır. Neden ıslak imza formda olmalıdır? Üyelerimizin haberi olmadan onların adına SİM Belgesi başvurusu yapmak isteyen firma yetkilileriyle karşılaşabiliyoruz. Islak imzanın olması halinde; başvuru dosyası ekinde bulunan imza beyanı/imza sirküleri ile karşılaştırma şansımız olmaktadır. Üyelerimizin bilgisi dışında onların adına uygunsuz başvuru yapılmasını önlemeye çalışıyoruz.

SİM Belgesi başvurusu üyenin kayıtlı olduğu Şube dışında başka bir Şube üzerinden yapılabilir mi?

SİM Belgesi almak için Odamıza başvuru yapan üyelerimizin, bağlı bulundukları Şubelerimizin hinterlandında ikamet etmeleri zorunluluğu vardır. Ayrıca, başka bir şubeye kayıtlı SİM Belgesinin onayı üyenin kayıtlı olduğu Şube/Temsilcilik dışında diğer Şubelerimiz/Temsilciliklerimiz üzerinden yapılamaz.

SİM Belgesine Yapı uzmanlık alanı dışında bir uzmanlık alanı yazdırmak istenilmesi halinde hangi belgeler gereklidir?

Üyemizin SİM Belgesinde yer almasını istediği uzmanlık alanıyla ilgili;

• İstemiş olduğu uzmanlık alanında yüksek lisansı olması halinde Belgesine doğrudan işlenir.
• İstemiş olduğu uzmanlık alanında faaliyet göstermiş olduğunu belgelemesi halinde SİM Belgesine o uzmanlık alanı işlenir. Başvuru dosyası ekinde uzmanlık alanıyla ilgili iş bitirme belgesi, çalıştığı firmaların referans yazıları vb. belgeler yer almalıdır.
• Geoteknik uzmanlık alanıyla ilgili Oda Başkanlığımızın yayımlamış olduğu 25.05.2009 tarih ve OB.03815 sayılı genelge kapsamında;

"Geoteknik Uzmanlık alanında SİM Belgesi almak için yapılacak başvurularda; SİM Yönetmeliğinin koşulları geçerli olmak üzere;

1. Geoteknik konusunda en az yüksek lisans düzeyinde eğitim almış olmak ya da,
2. Kamu kurum ve kuruluşları veya özel firmalarda, geoteknik konusunda en az 3 yıl süreyle çalıştığını belgelemek ya da,
3. İMO`nun geoteknik konusunda açacağı, içeriği ve puanlaması İMO tarafından belirlenmiş olan kurs ve eğitimlere katılmış ve başarılı olmuş olmak koşullarından en az birisini sağlamış olması" halinde geoteknik uzmanlık alanı SİM Belgelerine yazılabilmektedir.

SİM Belgesinin geçerlilik süresi ne kadardır? Hangi aralıklarla yenilemesi yapılır? Ne zaman hükümsüz hale gelir?

SİM Belgesi iki yılda bir yenilenir. SİM Yönetmeliği gereği, üyenin SİM Belgesini ilk kez almış olduğu/yenilemesini yaptırdığı tarihten 2 yıl sonra yenileme başvurusu yapma sorumluluğu vardır. SİM Belgesinin ilk veriliş ya da yenileme tarihinden itibaren iki yıllık kullanım süresinin bitimine bir ay kalması halinde SİM Belgesi yenileme başvurusu yapılabilir. SİM Belgesinin iki yıllık kullanım süresinin bitimi tarihinden itibaren iki yıl içerisinde SİM Belgesi yenilemesi yaptırılmamış ise o Belge hükümsüz hale gelir. 

Yapı Denetimde denetçi ve kontrol elemanı olarak görev alan ve Yapı Denetim kurucu ortakları SİM Belgesi alabilirler mi?

4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun ve SİM Yönetmeliği gereği, odamızdan SİM Belgesi almak isteyen üyelerin, herhangi bir Yapı Denetim Firmasında Kontrol Elemanı veya Denetçi olarak görev almaması ve herhangi bir yapı denetim firmasının kurucu ortağı olmaması gerekmektedir.

SİM Belgelerinin kayıp edilmesi ya da deforme olması durumlarında, yeniden belge düzenlenmesi için gerekli belgeler nelerdir?

Belgenin yeniden düzenlenebilmesi için kayıp olduğuna dair gazete ilanı ve Belge sahibinin yazmış olduğu (yeniden belge düzenlenmesi içerikli) dilekçe yeterlidir.